Czym zajmuje się ZOL – Zespół Ochrony Lasu

Ochrona lasu kojarzona jest najczęściej z praktycznym działaniem ograniczającym negatywny wpływ czynników szkodotwórczych: biotycznych, abiotycznych i antropogenicznych na stan lasu. Monitorowanie, ocena stopnia tych zagrożeń i decyzja o sposobach ich ograniczania to bardzo specjalistyczna wiedza, dlatego też od roku 1954 funkcjonują w strukturze organizacyjnej Lasów Państwowych Zespoły Ochrony Lasu. Trwająca w latach 80-tych XX wieku klęska ekologiczna w lasach sudeckich spowodowana transgranicznymi zanieczyszczeniami powietrza, wzrost zagrożeń gradacjami owadów zabijających drzewostany świerkowe, wielkopowierzchniowe zamieranie lasu oraz towarzyszące temu zjawisku gradacje owadów liściożernych i choroby drzew leśnych powodowane przez grzyby, stały u podstaw zorganizowania w roku 1992 we Wrocławiu jednej z dziewięciu takich wyspecjalizowanych komórek. Czteroosobowy zespół specjalistów ma pod opieką ponad pół miliona hektarów lasów będących w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu.

Do jednych z podstawowych zadań Zespołu Ochrony Lasu należy analiza materiałów prognostycznych dostarczanych z terenu nadleśnictw, po zbadaniu których (pod kątem wpływu szkodliwych owadów, grzybów, czynników klimatycznych itp.) przygotowywane są plany zabiegów ratowniczych, a po ich wykonaniu ocena skuteczności podjętych działań.

Poza prowadzonym od lat monitoringiem stanu lasu związanym z wystąpieniem chorób i szkodliwych owadów w Zespole Ochrony Lasu prowadzona jest również diagnostyka chorób grzybowych w produkcji szkółkarskiej. Specjalista w pracowni fitopatologicznej szybko rozpoznaje zagrożenie i proponuje działania zaradcze służące minimalizowaniu strat w hodowli sadzonek na szkółce. Analizy fitopatologiczne materiału szkółkarskiego, szkolenia fitopatologiczne, organizowanie warsztatów dla szkółkarzy to specjalistyczne zadania podejmowane przez Zespół Ochrony Lasu we Wrocławiu.

W ponad 30 letniej działalności Zespołu Ochrony Lasu we Wrocławiu zdarzyło się wiele zjawisk tragicznych w skutkach, wpływających na stan lasów Dolnego Śląska. Poza gradacjami owadów zagrażającymi drzewostanom występowały również kataklizmy prowadzące do zamierania drzewostanów na dużych powierzchniach. W „Powodzi tysiąclecia" z roku 1997, poza zniszczoną w wyniku działania wody infrastrukturą w postaci dróg, mostów i budynków, ucierpiały również drzewostany. Zamieranie drzewostanów, jakie miało miejsce po ustąpieniu wód powodziowych, w latach następnych postępowało, dostarczając tematów do ekspertyz i badań. Huragan Cyryl w roku 2007 objął zasięgiem prawie wszystkie nadleśnictwa Dolnego Śląska. Szkody jakie wyrządził w lasach skutkowały koniecznością usunięcia około 2 mln m3 drewna. Dla zachowania dobrego stanu sanitarnego lasu, po przejściu kataklizmów, potrzebne jest zaplanowanie odpowiednich działań dotyczących zagospodarowania powierzchni poklęskowych co jest także znaczącym wyzwaniem dla służb ochrony lasu.

W roku 2015 lasy dolnośląskie nawiedziła katastrofalna susza, która błyskawicznie wpłynęła na pogorszenie się kondycji drzewostanów zarówno iglastych jak i liściastych. Susza zapoczątkowała rozwój chorób i gradacji owadów prowadzących do zamierania drzewostanów na nie notowaną do tej pory skalę. Usuwanie szkód spowodowanych przez suszę, choroby grzybowe, gradacyjne występowania korników, jemiołę jest ściśle połączone z ochroną drzewostanów, zatem i w tym przypadku nie obywa się bez wsparcia pracowników Zespołu Ochrony Lasu.

Zmiany klimatu prowadzą do coraz częstszego pojawiania się nowych zagrożeń ze strony patogenów i szkodników drzew leśnych. Z tego powodu dziedzina gospodarki leśnej jaką jest ochrona lasu zyskuje coraz większe znaczenie.

Tekst i zdjęcia: Zespół Ochrony Lasu