Za te pocztówki z Dolnego Śląska trzeba zapłacić krocie. Są barwne, zabawne i ciekawe. Oto popularne kajlówki

Określenie "kajlówka" pochodzi od czeskiego "kajlovka", tak czescy kolekcjonerzy pocztówek nazywają widokówki litograficzne wydawane na przełomie XIX i XX w. przez Oskara Keila z Jagniątkowa na Dolnym Śląsku. Dlaczego kolekcjonerzy tak cenią "kajlówki"?

Wydawca osiągnął poziom mistrzowski ze swoimi litografiami i odwzorowaniem barw jak w akwareli. To wymagało kunsztu i czasu. W oficynie wydawano tradycyjne widoki gór, schronisk i miast. Furorę robią widokówki humorystyczne, przedstawiające w krzywym zwierciadle "miastowych", którzy wybrali się w góry. W pantofelkach, futrach czy niemal wieczorowych sukniach. Okazuje się, że współcześni turyści, szturmujący szczyt Karkonoszy w szortach czy klapkach, to nic nowego.

Produkcja barwnych pocztówek była kosztowna. Gdy upowszechniły się offset i reprinty zdjęć, po 1905 roku Oskar Keil zniknął z rynku i z obiegu pocztowego. Jego widokówki stały się cennymi rarytasami kolekcjonerskimi.

Na portalach aukcyjnych jedna "kajlówka" osiąga ceny od 250 złotych do 350 złotych. Pocztówki z innych wydawnictw z XIX wieku z widokami gór czy dolnośląskich miast kosztują od 19 zł do 120 złotych.

Oryginalne pocztówki z litografią pochodzącą z drukarni Oskara Keila rzadko pojawiają się na aukcjach. Można znaleźć zdjęcia pochodzące z kolekcji, ale trudniej jest trafić na jeden z pięknych egzemplarzy.

Kto chciałby nacieszyć oko "kajlówkami", może kupić album opracowany w 2016 roku przez Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze z okazji wystawy poświęconej Oskarowi Keilowi. Album wydało Wydawnictwo Ad Rem z Jeleniej Góry. Kosztuje 30 złotych.
Autor książki, Robert Rzeszowski, od niemal trzydziestu lat jest kustoszem w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. Pod swoją opieką ma między innymi dużą kolekcję starych pocztówek. Urzeczony pięknem litografii pochodzących z zakładu Oskara Keila zorganizował wystawę pocztówek pochodzących z jego wytwórni oraz opracował książkę.

Oskar Keil przyjechał do Jagniątkowa na początku roku 1885. Widoki, jakie tu zastał, tak mu się spodobały, że zamieszkał na stałe.

O Jagniątkowie przeczytasz więcej tutaj

Początkowo Oskar Keil prowadził w Jagniątkowie zakład galanterii drewnianej, w którym powstawały: zabawki, wyroby snycerskie, artykuły dla domu i ogrodu oraz pamiątki dla turystów. W roku 1894 zbudował drukarnię litograficzną, tym samym rozszerzając swoją ofertę. Powstała wówczas Drukarnia i Wydawnictwo Litografii Artystycznej Oskara Keila, które wydawało pocztówki, druki reklamowe, foldery turystyczne oraz reklamy pensjonatów, schronisk i hoteli.

Szczytową formę Keil osiągnął na przełomie wieków. W tym okresie wydał ok. 3000 różnych widokówek, w większości z Karkonoszy, zarówno z dzisiejszej polskiej, jak i czeskiej strony. Pocztówki Keila to istne dzieła sztuki typograficznej, stąd nie dziwią nikogo wysokie ceny i rzadka obecność na aukcjach.

Wydawał także widokówki z różnych miast między innymi:

• Carlsruhe
• Legnicy
• Zgorzelca
• Wałbrzycha
• Wrocławia
• Gdańska
• miast saksońskich
• Heilbronnu
• Janskich Lazni

Do produkcji widokówek wykorzystywano w jego oficynie tzw. kamień litograficzny (łupek litograficzny, dosyć miękki, w którym wykonywano ryt do późniejszych odbitek). Widokówki barwiono, jak akwarele, dzięki temu wyróżniały się wśród innych.

Jego najmłodsze widokówki pochodzą z lipca 1922 roku. Kres wydawnictwu położyła powódź z lata 1926 r., kiedy rzeka Wrzosówka zniszczyła jego fabrykę.

Litografie z wydawnictwa Oskara Keila cechowało niemalże doskonałe odwzorowanie przestrzenne budynków. Na widokówkach często pojawiają się motywy florystyczne, girlandy i secesyjne ornamenty.

Najbardziej urzekają żartobliwe "kajlówki" z motywem karkonoskim. Na scenkach rodzajowych znajdziemy ówczesnych turystów, wnoszonych w lektykach na Śnieżkę, suszących w schroniskach skarpety, popijających piwo i jedzących kiełbaski.

Zarówno pocztówki humorystyczne, jak i te ilustracyjne, dają spory ładunek wiedzy na temat zwyczajów, strojów oraz poczucia humoru mieszkańców Karkonoszy sprzed stu lat.