Wiecie, gdzie w Wałbrzychu jest najstarszy dworzec kolejowy?

Dworzec Wałbrzych Towarowy, czyli najstarszy wałbrzyski dworzec kolejowy znajdujący się przy ul. Nowy Świat 5b ma już za sobą sporo wzlotów i równie wiele upadków. Od 2008 roku, kiedy przestał służyć jako budynek mieszkalny i trafił w ręce prywatnego inwestora przyzwyczailiśmy się do złych wieści na temat tego obiektu. W ostatnich latach na falo budowlanego boomu w Wałbrzychu nagle zaczęły się tam intensywne prace rewitalizacyjne, a wraz z nimi nowa nadzieja. Jak na ten obiekt przystało, ją również przecięło istotne zdarzenie... Mowa o katastrofie budowlanej.

Dziś prace w budynku wykonywane są niespiesznie, jednak gromadzone wokół obiektu materiały budowlane sugerują, że przyszłość tego najstarszego reliktu kolejowego w mieście jeszcze nie jest przesądzona.

Dawny Dworzec Wałbrzych Towarowy - mapa

oprac. na podstawie polska-org.pl

1853 roku - dworzec Wałbrzych Towarowy (stacja Wałbrzych Dolny Towarowy lub Wałbrzych Miasto Towarowy) został oddany do użytku po przedłużeniu linii kolejowej Wrocław - Świebodzice. Obiekt obsługiwał początkowo ruch pasażerski i towarowy. Od frontu (od dzisiejszej drogi) miał trzy wejścia. Był to element linii kolejowej nr 274 (Wrocław Świebodzki - Zgorzelec), Śląskiej Kolei Górskiej oraz Kolei Węglowej (Stary Zdrój - Sobięcin), blisko niego znajdował się kompleks kopalni "Maria" i Elektrowni Miejskiej (dziś Hala Wałbrzyskich Mistrzów).

1868 - lata 80. XIX w. - zbudowano łącznicę z Wałbrzycha Głównego do Wałbrzycha Miasto i znaczenie Kolei Węglowej zaczęło spadać. Najpierw ustał tu ruch pasażerski.

1910 rok - już w pierwszej dekadzie XX wieku dworzec Wałbrzych Towarowy był przeznaczony na potrzeby mieszkalne;

lata 20- 30 XX w. - Kolej Węglowa pomiędzy Sobięcinem i Wałbrzychem traci ciągłość, przy Dworcu Dolnym Towarowym istotne znaczenie ma bocznica kopalni Maria.

do 1973 roku - czynny był odcinek Kolei Węglowej do elektrowni miejskiej, czyli Wałbrzych Dolny Towarowy, a sam dworzec był zamieszkały.

w latach 90 XX w. wieku pojawiały się pomysły utworzenia w tym obiekcie ekspozycji dotyczącej jego dawnego kolejowego przeznaczenia.

lipiec 2008 rok - na 10 hektarowej działce, gdzie 50 lat temu znajdowała się Kopalnia Maria z koksownią, fabryką benzolu i hutą zaczyna się budowa największego w mieście centrum handlowego Galeria Victoria. Szyby kopalni zasypano ostatecznie i zabezpieczono, teren wykarczowano i wyrównano. Rozebrano fragment bocznicy kolejowej. Obiekt byłego dworca trafił w ręce zagranicznego inwestora; w ciągu kilku miesięcy jego wnętrze zmieniło się nie do poznania - następowała szybka degradacja gmachu potęgowana przekonaniem, że zostanie on wyburzony. Warto przypomnieć, że pierwotny projekt centrum handlowego obejmował również budowę powierzchni hotelowej i zabudowę mieszkaniową.

28 października 2010 - budynek został wpisany do rejestru zabytków A/1509;

2011 rok - wielbiciele regionaliów donoszą o spustoszeniu wewnątrz byłego dworca, gdzie rozsypują się klatki schodowe, wewnątrz panuje nieporządek, obiekt jest zaśmiecony m.in. odpadami azbestowymi.

2015 rok - budynek nie ma już dużej części stropów. Pomiędzy parterem a dachem zieje pustka i piętrzą się zwały gruzu i śmieci. Zamurowywana stolarka otworowa pierwszej kondygnacji jest raz za razem forsowana.

wiosna 2017 – Ten obiekt objął wpis interwencyjny do rejestru zabytków 5 lat temu, po pożarze, który w nim wybuchł. Dla nas stanowi problem to, że nie możemy prowadzić tam czynności ze względu na postępowania komornicze, a obiekt popada w ruinę – wyjaśniała w rozmowie z Wałbrzych dla Was konserwator - więcej - Wałbrzych i okolice: dramatyczne losy zabytków. Jak na ironię, nie był to pierwszy, ani ostatni pożar w tym gmachu, bo już...

9 maja 2017 roku - w budynku zaprószono ogień, pożar gasili wałbrzyscy strażacy.

wiosna 2018 rok - w budynku prowadzone są prace adaptacyjne, wywożony jest gruz, porządkowany teren (wycinka samosiejek).

jesień 2018 rok - z terenu byłego przystanku kolejowego wywożone są składowane tam wcześniej fragmenty szyn kolejowych.

jesień/zima 2018 roku - na terenie byłego dworca koczują bezdomni. 64-letni Bogdan i jego syn Mirosław wchodzą do środka bez problemu z uwagi na niezabezpieczone otwory po drzwiach i oknach.
Mężczyznom przekazali żywność wałbrzyscy strażnicy miejscy.

2019 rok - prywatny inwestor, w którego posiadaniu znajduje się ten obiekt wystąpił o zezwolenie na adaptację budynku. Pełne nadziei pogłoski o wybudowaniu tu hostelu mieszkają się z pesymistycznym przekonaniem o wyburzeniu obiektu popieranym tablicami informacyjnymi na frontonie informującym o terenie rozbiórki.

4 grudnia 2019 roku pozwolenie na budowę dotyczyło wniosku obejmującego "Remont i roboty odtworzeniowe konstrukcji i pokrycia dachowego wraz z wykonaniem konstrukcji wewnętrznej budynku..." Gmach o kubaturze 4292 m sześć. sklasyfikowany jest w nim jako budynek mieszkalny, taką rolę pełnił bowiem do drugiej połowy XX wieku. Zgodnie z naszymi wcześniejszymi ustaleniami inwestor w 2019 roku występował o również o zezwolenie na adaptację budynku na potrzeby urządzenia w nim powierzchni biurowych, co również zostało rozpatrzone pozytywnie.

2020 rok - rozpoczęto prace sieciowe na terenie przylegającym do budynku i budowa drogi.

2021 rok - intensywne prace rewitalizacyjne.

27 stycznia 2022 - zawaliła się część remontowanego dworca Wałbrzych Towarowy. Pod gruzami znalazł się pracownik. Na miejscu pracowali wałbrzyscy strażacy, pogotowie, czynności prowadziła policja.

W remontowanym obiekcie w momencie zawalenia się ściany i stropu przebywało sześciu pracowników. Poszkodowanych zostało trzech. W obiekcie pracował nadzór budowlany, oceniając stan gmachu pod względem prawdopodobieństwa dalszych osunięć.

Z cyklu "Wiecie, gdzie w Wałbrzychu..."?

Zobaczcie zdjęcia Dworca Wałbrzych Towarowy z ostatnich lat.