Naukowcy z Polski i Niemiec badają, czy uda się odtworzyć Łabędzi Staw w Książańskim Parku Krajobrazowym. To byłaby perełka!

Wszystko tu jest smutne. I sam wygląd miejsca, gdzie spoczywają maleńcy hrabiowie i historia ich krótkiego życia...
Dziś to miejsce znajdujące się w parku koło Zamku Książ w niczym nie przypomina dawnego, Łabędziego Stawu. Po pierwsze nie ma tu wody, a po drugie z pomników małych hrabiów zostały tylko fragmenty. Całość sprawia przygnębiające wrażenie. O historii tego miejsca informuje mała tabliczka, którą jednak studiuje niewiele przechodzących tędy osób.

Jest szansa, że to się zmieni. Naukowcy z Polski i Niemiec sprawdzają, czy da się temu miejscu przywrócić dawny wygląd. Prace już ruszyły i prowadzone są w ramach projektu pt. „Wzorcowa koncepcja ochrony i zarządzania zabytkowym krajobrazem kulturowym na przykładzie Wąwozu Pełcznicy pod Książem”. Realizują go wspólnie wrocławski Uniwersytet Przyrodniczy oraz Technische Universität Dresden przy wsparciu fundacji DBU.

- Na wysepce znajdował się grób dzieci. Na płycie były wyryte inskrypcje - Dem... Tage der Ernte gesäet 31.12.1795. Im Keime der Erde wieder entnommen den 1.1.1796. H.H. IX. 31.12.1802, gest. 2.11.1802.-, co oznacza, że pochowani tu byli dwaj pierwsi (w tym pierworodny) synowie Jana Henryka VI. Umrzeć mieli w drugim dniu swego życia na apopleksję. Trzecie dziecko urodzone 1804 roku w Berlinie przeżyło - mówi Mateusz Mykytyszyn, prezes Fundacji Księżnej Daisy von Pless i jednocześnie rzecznik Zamku Książ.

Podkreśla, że klasycystyczny pomnik został zaprojektowany przez przebywającego na dworze w Książu Christiana Tischbaina z Hesji. To autor m.i.n. romantycznych ruin Starego Książa i wystroju wielu zamkowych komnat.

Prace w Książańskim Parku są projektem pilotażowym w skali kraju. Jak tłumaczyła podczas inauguracji projektu Justyna dr Jaworek-Jakubska, naukowcy postanowili zacząć od miejsca, które pozwoli wypracować modelową strategię zintegrowanego zarządzania dużymi założeniami parkowymi, gdzie nakładają się różne funkcje: turystyka, ochrona przyrody, zabytków, interesy lokalnych mieszkańców.

- Projekt wykorzystuje doświadczenia zdobyte podczas realizacji podobnego, zakończonego w zeszłym roku w czeskiej Pradze, gdzie prace prowadzone były na terenie założenia klasztornego wpisanego na Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO i zlokalizowanego na terenie chronionego obszaru Natura 2000 – Polski projekt ma więc już sprawdzone ścieżki postępowania - podkreśla Mateusz Mykytyszyn.

Naukowcy pracują nie tylko w Książańskim Parku Krajobrazowym, gdzie byli już kilka razy, ale także w archiwach w Polsce, Niemczech i Anglii. Stworzą m.in.interaktywną mapę, na którą naniosą wszystkie założenia zmian w zespole parkowo-pałacowym w Książu zmian – tłumaczy dr Justyna Jaworek-Jakubska, nie kryjąc, że realizowany już projekt jest rewolucyjny, bo w Polsce wciąż jeszcze za dziedzictwo kulturowe uznaje się głównie obiekty zabytkowe, a znacznie rzadziej parki i ogrody, które szybciej i łatwiej ulegają procesom degradacji.

Projekt składa się z kilku części. Pierwsza obejmuje zrównoważoną gospodarkę leśną, która ma uwzględniać aspekty historyczne i estetyczne. Druga to gospodarka wodna, a naukowcy będą starali się odpowiedzieć na pytanie, czy są w stanie odtworzyć dawny staw łabędzi. Trzecia to turystyka i m.in. szukanie odpowiedzi na pytanie, jak prowadzić trasy na terenie rezerwatu przyrody.